In deze grauwe dagen is kleur altijd welkom. En in ons werk als coach komen we heel wat kleur tegen. Of het nu gaat om DISC, Insight, Management Drives, MyDrives, Profile Dynamics, Spiral Dynamics, de Bono of de Caluwé, overal wordt met kleuren gewerkt. Jammer alleen dat in dat kleurenspectrum zo veel verschillen zitten, hoog tijd dus om de kleuren eens naast elkaar te zetten.

(En om het overzicht te houden ook nog heel kort even een introductie per model)

DISC

DISC is gebaseerd op het werk van Marston. DISC geeft inzicht in gedrag, in persoonlijke stijl, specifieke manier van doen, onbewuste drijfveren en onderliggende behoeften. DISC is geenpersoonlijkheidstest, maar biedt wel inzicht in denkwijzen en preferent gedrag, en biedt een taal om woorden te geven aan overeenkomsten en verschillen tussen mensen.

DISC werkt met van 4 typeringen rondom 2 assen (directheid en gerichtheid).  De directheid-as geeft de snelheid en kracht aan waarmee iemand communiceert, en wordt ook wel omschreven  als de as introvert- extravert. De gerichtheidsas gaat van taakgericht naar mensgericht, waarbij taakgericht zich vaak uit in controle, wantrouwen, en gerichtheid op feiten en argumenten, en mensgerichtheid zich meer uit in het bouwen van relaties en onderling vertrouwen.  Door het combineren van de 2 assen ontstaan de 4 typeringen Dominant, Interactief, Stabiel en Consciëntieus, die samen het anagram vormen van DISC.

Binnen onze teamontwikkelingstrajecten maken wij geregeld gebruik van DISC, met als doel om deelnemers zicht te geven op hun eigen gedrag, en op andere gedragsrepertoires. Het gebruik van een test biedt deelnemers een gezamenlijke taal. Testen zoals DISC zijn binnen de trajecten van Barcavela nooit bedoeld om mensen te classificeren of in een hokje te plaatsen, wel om mensen zicht te geven op patronen, en vanuit dit bewustzijn te kunnen groeien naar meer flexibiliteit en effectiviteit

Insights

Insights is gebaseerd op het gedachtengoed van Jung, en werkt met 4 basiskleuren, onderverdeeld in 8 nuances. Insights wil inzicht geven in leiderschapsstijl en toegevoegde waarde van een individue voor het team.  Insights werkt met de onderverdeling introvert-extravert en de onderverdeling denken-voelen.

De 4 basiskleuren zijn vergelijkbaar met de kleuren van DISC, waarbij vurig rood staat voor de beslisser, met als eigenschappen wilskracht, vastberadenheid en doelbewustheid, maar ook controle en intolerantie. Stralend geel staat voor de inspirator met als eigenschappen dynamiek, enthousiasme en optimisme, maar ook chaos en overhaastheid. Zacht groen staat voor de supporter, met als eigenschappen zorgzaamheid, geduld en harmonie, maar ook afhankelijkheid en traagheid. Helder blauw staat voor de observator, met als eigenschappen nauwkeurigheid, objectiviteit en analyse, maar ook besluiteloosheid en afstandelijkheid. De nuancekleuren  turquoise, oranje, paars en lichtgroen staan dan respectievelijk voor coördinator, motivator, hervormer en bemiddelaar

Profile Dynamics

Profile Dynamics is gebaseerd op het ontwikkelingsmodel van Graves , een tijdgenoot van Maslow, en behorend bij de humanistische psychologie. Graves richt  zich op het complete wereldbeeld van mensen, van persoonlijkheid, drijfveren en motivatie, tot de uiting daarvan in overtuigingen , denkwijzen en zichtbaar gedrag.  Profile Dynamics wil inzichtelijk maken in hoeverre iemand zich identificeert met de waardesystemen uit het ontwikkelingsmodel van Graves, maar ook in hoeverre hij of zij zich stoort aan de overexpressie van waardesystemen bij anderen. In een Profile Dynamics profiel is ruimte voor expressie (de eigen waarden en drijfveren), weerstanden en een persoonlijke energiebalans.

Rood staat voor daadkracht, leiderschap, macht en snelheid, maar ook voor onbetrouwbaarheid en confrontatie. Geel staat voor creativiteit, vrijheid, vernieuwing, motiveren en doordringen tot de kern, maar ook voor chaos, eigenwijsheid en een kritische opstelling. Groen staat voor harmonie, sociaal, consensus, hulpvaardigheid maar ook voor conflictmijding, traagheid en weerstand tegen individueel succes. Blauw staat voor orde, structuur, discipline, eerlijkheid en betrouwbaarheid, maar ook voor starheid en weerstand tegen verandering. Turquoise staat binnen Profile Dynamics voor een holistisch, relativerend, sober en onbaatzuchtig, maar ook voor weinig concreet en soms wat wereldvreemd. Oranje staat voor competitie, doelgerichtheid, efficiëntie en flexibiliteit, maar is ook statusgericht en neigt naar winst maken ten koste van anderen. Paars staat voor veiligheid en geborgenheid, en gaat vaak gepaard met opofferingsgezindheid en toewijding, maar staat ook voor behoudend, dogmatisch en weinig kritisch.

Binnen de kleurenleer van Profile Dynamics wordt een indeling gemaakt in individueel gerichte en groepsgerichte profielen. Rood, Oranje en geel zijn de individuele kleuren, Paars, Blauw, Groen en Turquoise de groepsgerichte kleuren. Profile Dynamics ligt ook heel dicht aan tegen Spiral Dynamics, waar de kleuren niet op zich staan maar acht niveaus van toenemende complexiteit beschrijven. De kleuren lopen daar op van beige-overleven, het het niveau van de troep, naar paars, geborgenheid,  het niveau van de stam, via rood – macht, het het niveau van de feodale rijken, met een hiërarchische machtsstructuur naar blauw- orde, het niveau van de conventionele samenleving. Oranje – Succes is vervolgens het niveau van de individualistische, kapitalistische samenleving, en leidt weer via groen-gemeenschap, het niveau van het relativisme naar geel – synergie, het niveau van  systeemdenken naar turquoise – holistisch, het hoogste niveau waarbij de wereld wordt gezien als een interactief, onderling systeem.

Foto

Op de site van  ProfileDynamics staat een leuke poster over samenwerken; verstaat iedereen wel hetzelfde onder samenwerken? Groen zoekt in samenwerking vooral overleg en een groepsgevoel, blauw wil dat door samenwerking iedereen goed en degelijk werk aflevert, paars ziet in samenwerking loyaliteit, rood wil gezamenlijk de strijd aangaan, oranje wil als team doelen bepalen en ze ook halen, geel ziet een goede samenwerking vooral als een manier om te komen tot inhoudelijke oplossingen, en turquoise stelt samenwerking vooral in het belang van de mensheid.

Spiral Dynamics

Spiral Dynamics beschrijft acht niveaus van bewustzijnsontwikkeling, memes genaamd, op zowel persoonlijk als collectief niveau. Spiral Dynamics is net als een aantal van de vorige modellen gebaseerd op het werk van Graves. Waar in de meeste modellen duidelijk wordt aangegeven dat een kleur niet beter of slechter is dan een andere, gaat Spiral Dynamics uit van een ordening: het gaat om een ontwikkeling van bewustzijnsniveau.

Het eerste en laagste bewustzijnsniveau is de beige meme. Dit is het niveau van de troep, gericht op overleven. de paarse meme staat voor geborgenheid. Dit is het niveau van de stam, de hechte sociale eenheid waar een persoon onlosmakelijk mee verbonden is en zich desnoods voor opoffert. De rode meme staat voor Macht. Dit is het niveau van de feodale rijken, met een hiërarchische machtsstructuur. Personen zijn hierin onderdelen van een machine die gemanipuleerd kan worden door de machtshebber. Het blauwe niveau s het niveau van de orde. Dit is het niveau van de conventionele samenleving. Goed en fout staan vast, en conventies en tradities bepalen wat de waarheid is. De kleur oranje staat voor succes. Deze ontwikkelingsfase staat voor de individualistische, kapitalistische samenleving. Waarheid wordt gevonden door logische redenaties en empirisch onderzoek, waarna de juiste conclusie overblijft. Het is een individualistisch niveau; de mens ervaart en beschouwt zichzelf bij uitstek als een individu, een eiland op zichzelf. Groen staat voor gemeenschap, het is het niveau van relaties en van relativeren; je kan het zo zien, maar je kan het ook anders zien, en zo heeft iedereen zijn eigen waarheid. Kenmerkend voor dit niveau is dat mensen het beste met elkaar en met de wereld voorhebben, maar geen keuze kunnen maken en conflicten uit de weg gaan. Geel staat voor synergie, dit is het niveau van het systeemdenken, alles hangt met elkaar samen  en de mens speelt hier een actieve rol in. Het hoogste niveau tenslotte is het paarse niveau dat staat voor holisme. Op dit niveau wordt de wereld gezien als een interactief, onderling systeem, waarin de individuele mens geen sturende rol heeft.

Mydrives (MyHabits)

Ook Mydrives (MyHabits) is gebaseerd op het werk van Graves, waarbij 7 (oorspronkelijk 8) waardepatronen worden herkend die bepalend zijn voor iemands manier van denken en handelen. MyDrives geeft inzicht in de drijfveren van mensen en wil inzicht geven in hun persoonlijkheid. Aan de hand van vragenlijsten wordt een persoonlijke energiebalans opgesteld waarin inzichtelijk wordt gemaakt wat energie geeft en wat energie kost. Mydrives (MyHabits)  wordt ook gebruikt om binnen teams inzicht te geven in overeenkomsten en verschillen tussen mensen.

ManagementDrives

Ook ManagementDrives maakt gebruik van drijfveren. Een drijfveer zegt in deze visie niets over het feit of iemand zijn werk goed uit kan voeren. Wel of iemand energie krijgt van wat hij of zij doet, waardoor hij of zij beter in staat is dit werk te verrichten. De zes mogelijke drijfveren worden gezien als onderliggend aan gedrag en als een voorspeller voor denken, waarneming, houding en gedrag.

De gele drijfveer, met als prototype de visionair, is het streven naar inzicht, kennis en vrijheid. Waardewoorden hierbij zijn onderzoeken, analyseren, begrijpen, kritisch zijn. De groene drijfveer, met als prototype de people manager, stelt mensen en sociale contacten voorop en is het streven naar harmonie, gezamenlijkheid en gelijkwaardigheid. Waardewoorden zijn vriendelijkheid, behulpzaamheid, openheid en communicatie. De oranje drijfveer, met als prototype de Ondernemer is de drijfveer die vooruitgang, resultaten en prestaties wil laten zien. Waardewoorden zijn vooruitgang, status, ambitie en efficiëntie. De blauwe drijfveer, met als prototype de bestuurder, is de drijfveer die zekerheid en duidelijkheid wil creëren. Waardewoorden zijn discipline, loyaliteit, verantwoordelijkheid en rechtvaardigheid. De rode drijfveer, met als prototype de autoriteit, is de drijfveer die staat voor daadkracht, durf, en tempo. Waardewoorden zijn respect, grenzen en snelheid. De paarse drijfveer, met als prototype de nestor, is de drijfveer die staat voor veiligheid, geborgenheid en stabiliteit. Waardewoorden zijn verbinding, bescherming en eenheid.

Inzicht in drijfveren kan helpen om samenwerking, communicatie en performance beter te begrijpen. Illustratief daarin is deze poster op de site van ManagementDrives waarin wordt aangegeven hoe mensen een goed feest beschrijven, elk vanuit hun eigen kleur: geel zoekt een feest dat is ontstaan uit een creatief idee, groen wil graag dat iedereen zich goed vermaakt, oranje ziet graag interessante mensen, blauw wil graag dat alles goed georganiseerd is, rood wil graag feest vieren met zijn maten, en paars zou graag een jubileum vieren.

Denkhoeden van de Bono

De denkhoeden van de Bono zijn gebaseerd op de onderzoeken van Belbin. Belbin omschreef nauwkeurig welke teamrollen worden vervuld in een goedlopend team. Elk goed team kent bijvoorbeeld de rol van voorzitter, monitor, groepswerker of plant, allemaal gedragspatronen die de interactie tussen een teamlid en anderen beschrijven. Het onderzoek van Belbin was baanbrekend, maar zijn makke was de terminologie.  Edward de Bono zorgde voor een toegankelijke terminologie in de vorm van denkhoeden: in een team of in een vergadering heeft iedereen een bepaalde kleur denkhoed op die maakt dat hij situaties op een bepaalde manier waarneemt en benadert. Wanneer iemand een witte denkhoed draagt gaat hj vooral uit van objectieve informatie, met een voorkeur voor kale feiten en cijfers. Iemand met een rode denkhoed zal met name emotioneel waarnemen en reageren, gevoel en intuïtie spelen een belangrijke rol. Iemand met de zearte denkhoed op heeft een focus op dat wat er mis is of mis kan gaan, hij fungeert als advocaat van de duivel en brengt het negatieve en de mogelijke nadelen in beeld. Degene met de gele denkhoed ziet vooral kansen, mogelijkheden en voordelen, hij brengt het positieve van situaties in beeld en geeft gestalte aan optimisme. De drager van de groene denkhoed brengt creativiteit in, hij mag freewheelen, vrij associëren, alternatieven bedenken.

Het mooie van het model van de denkhoeden is dat het geen persoonstyperingen zijn maar gedragstyperingen. Jen bént niet een kleur, je draagt een denkhoed. Dat maakt dat mensen niet in een typering worden vastgezet; je hebt misschien wel een preferente hoed, maar iedereen kan een andere hoed opzetten en waar nodig ander gedrag vertonen.

Meer weten zie link naar workshop

De Caluwé

De kleuren van de Caluwé zijn bedoeld om mensen en situaties te typeren. De vijf verschillende kleuren staan voor wijze waarop veranderingen worden ervaren en de favoriete manier waarin je in de veranderingen deelneemt. Door een situatie te typeren kan je nagaan wat moet gebeuren, welke interventiekleur is gewenst. Door jezelf te typeren krijg je inzicht in de vraag hoe je naar veranderingen kijkt, en of jij de juiste persoon bent om een verandering van een bepaalde kleur te leiden.

Blauwdruk- denken gaat uit van de ratio. Geeldruk-denken gaat uit van belangen. Rooddruk-denken is gericht op de mens. Groendruk-denken is gericht op groeien en in wit druk-denken is het dominante beeld dat alles in beweging is en uit zichzelf verandert.  In deze blog ga ik wat uitgebreider in op het denkmodel van De Caluwé

En ik dan?

Ik heb uiteraard ook mijzelf binnen al deze modellen laten testen en plaatsen. En uiteindelijk blijk ik best een kleurrijk persoon te zijn: In DISC ben ik rood, mijn preferente denkhoed is geel, mijn ideale veranderomgeving is groen en mijn  Profile Dynamics profiel in de rol van projectleider organisatieontwikkeling kent een hoge expressie van oranje, een weerstand tegen blauw, energiehalend uit geel, en energieverliezend op paars.

meer weten?

Geïnteresseerd? Wil je weten hoe je een van deze modellen kunt toepassen binnen jouw organisatie? Bel of mail dan even, dan komen we graag vrijblijvend langs. We denken graag mee als het gaat over organisatie-ontwikkeling