Een van mijn grote inspiratiebronnen is Stephen Covey. Met zijn boek ’the 7 habits’ uit 1987 raakte hij zoveel onderwerpen die voor mijzelf van belang waren, en die mij hielpen om voor coachcliënten en organisaties woorden te vinden voor wat speelde. Waar Covey het in het originele Amerikaanse boek heeft over Habits for Highly Effective People is dit in het Nederlands vertaald naar eigenschappen voor effectief leiderschap. De kern van deze vertaling is dat je eerst zelfleiderschap moet vertonen voordat je leiding kunt geven aan anderen. Covey. Heel in het kort komen de 7 eigenschappen hier op neer:
Eigenschap 1: Wees proactief
Proactiviteit gaat volgens Covey over zelf verantwoordelijkheid nemen voor je leven, en je gedrag afhankelijk maken van je beslissingen, niet van omstandigheden. Proactiviteit bestaat bij hem enerzijds uit initiatief nemen (niet wachten tot iemand je bij de hand neemt maar zelf actie ondernemen), en anderzijds op je richten op de cirkel van invloed in plaats van op de cirkel van betrokkenheid:
Veel zaken die ons bezighouden vallen buiten onze invloedssfeer: ze raken ons, we voelen ons betrokken maar we kunnen ze niet veranderen. Stephen Covey ontwierp hiervoor de cirkels van invloed en van betrokkenheid.
Zijn advies is om uit te vinden waar je wel en waar je geen invloed op hebt, en je aandacht te richten op die zaken waar je wel invloed op hebt.
Als je geen invloed hebt kun je kijken of je alsnog invloed kunt krijgen, anders heeft het geen zin je betrokkenheid in de zin van klagen, piekeren of zeuren te behouden. Je kunt wellicht nog ervoor kiezen de situatie te verlaten, maar als je dat niet doet zul je het moeten accepteren: ECHT accepteren.
Vandaar ook de prachtige engelse quote: change it, leave it or love it!
Ook als je proactief bent maak je overigens wel eens de verkeerde keuzes. Persoonlijk leiderschap betekent dan je fouten erkennen en ervan leren.
Wat ik zo mooi vind aan de benadering van Covey rondom proactiviteit is het bewustzijn van het feit dat er ruimte zit tussen stimulus en respons: Er zijn allerlei factoren die invloed op ons hebben, maar je hebt als mens de vrijheid om zelf te bepalen wat je daarmee doet en hoe je daarop reageert. De omstandigheden kunnen moeilijk zijn, of zelfs verschrikkelijk (zoals in het geval van holocaust overlevende Victor Frankl) maar je bepaalt zelf hoe je omgaat met de omstandigheden.
zie ook een eerdere blog over oa de cirkels van invloed en van betrokkenheid
Eigenschap 2: Begin met het einde voor ogen
Oftewel: Weet wat je wil en waar je heen wil. Covey stelt dat het belangrijk is om op te leven vanuit principes; niet om rigide te zijn, maar omdat principes stabiel zijn en zekerheid geven. Vanuit die principes is het vervolgens belangrijk om een beeld te creëren van wat je wil, en daar naar toe te werken.
Ik ben een groot voorstander van SMART-doelen, maar die doelen moeten wel ergens vandaan komen. Covey noemt het principes, Wouter Hart noemt het de bedoeling, anderen een raison d’être of een missie. Deze principes of bedoeling zijn leidend, en SMART doelen zijn afgeleid van de bedoeling. Dat geldt voor mensen én voor organisaties: Alleen maar naar doelen werken en vergeten waar het nou ook weer echt om draaide is zonde.
Overigens, als de bedoeling leidend is, zal vaak ook blijken dat de doelen met elkaar te maken hebben: geen los zand maar deel van een groter geheel
Zie ook een eerdere blog over doel en bedoeling en een eerdere blog over leven volgens principes.
Eigenschap 3: Belangrijke zaken eerst
Binnen timemanagement heb je wellicht al eens van het Eisenhower kwadrant gehoord: een kwadrant waarin taken worden ingedeeld op basis van urgentie en belangrijkheid. Waar dit binnen timemanagement vooral wordt gebruikt om meer efficiëntie te bereiken , gaat het bij Covey niet om efficiëntie maar om effectiviteit. Ook hier geldt dat jij degene bent die moet bepalen wat je belangrijk vindt, en moet bepalen of urgente zaken wel of geen voorrang krijgen in je leven.
In een eerdere blog ging ik al eens in op zinvol timemanagement.
Eigenschap 4: Denk win-win
Covey gaat ervan uit dat een volwassen mens een wederzijdse afhankelijkheid heeft met en van anderen . Waar een kind nog volledig afhankelijk is, en in zijn volwassenwording een periode meemaakt waarin volledige onafhankelijkheid wordt nagestreefd, zal een effectieve persoon zich ervan bewust zijn dat hij anderen nodig heeft, en dat anderen hem nodig hebben: wederzijdse afhankelijkheid.
Dat betekent dat je je ervan bewust bent dat je relaties hebt met anderen, en dat je deze moet onderhouden. Soms kan dat betekenen dat je moet storten op de emotionele bankrekening , door bijvoorbeeld energie te stoppen in het begrijpen van de ander, aandacht te tonen, je beloftes na te komen, verwachtingen te verduidelijken of je te verontschuldigen voor fouten.
Voor een win-win instelling is, naast een aantal andere essentiële zaken, ook vertrouwen belangrijk. Zie daarvoor ook deze eerdere blog over de bouwstenen van vertrouwen.
Eigenschap 5: Eerst begrijpen dan begrepen worden
Covey stelt dat wij vaak meer aandacht steken in het begrepen worden dan in het begrijpen van de ander: we willen de ander overtuigen, we luisteren om antwoord te kunnen geven, en we filteren alles door onze eigen paradigma’s. Als je meer aandacht gaat steken in het begrijpen van de ander, door empathisch te luisteren, te luisteren met de intentie de ander te begrijpen, je te verplaatsen je in de ander, zonder te oordelen, kun je veel meer van de ander gaan weten. Vanuit de visie van wederzijdse afhankelijkheid is écht begrip van de ander essentieel.
Door empathisch te luisteren vergroot je je eigen cirkel van invloed: Pas als je de ander echt begrepen hebt kun je hem meenemen in jouw visie en gedachten: pas dan kun je jouw ideeën duidelijk en concreet verwoorden binnen de context, paradigma’s en vooronderstellingen van de ander.
Eigenschap 6: Synergie
Synergie is de meerwaarde van het geheel ten opzichte van de delen, het is de basis achter 1+1=3. Alleen als je je kunt openstellen voor andere inzichten en nieuwe mogelijkheden, kun je van elkaar kunnen leren. Alleen dan maak je gebruik van ieders creativiteit. Dit vraagt wel om vertrouwen, het vraagt om een bereidheid tot win-win denken, en het vraagt om het onderkennen en op waarde schatten van onderlinge verschillen.
Zelfs in een vijandige omgeving (denk nog maar eens aan Victor Frankl) kun je streven naar synergie door beledigingen niet persoonlijk op te vatten, door geen aandacht te besteden aan negatieve energie maar te focussen op kwaliteiten en het positieve in mensen.
Eigenschap 7: Houd de zaag scherp
Met deze eigenschap roept Covey op tot goed zorgen voor jezelf, want jij bent het instrument waarmee je werkt. Goed zorgen voor jezelf heeft te maken met 4 segmenten: mentaal, fysiek, emotioneel en spiritueel.
Bij het mentale segment kun je bijvoorbeeld denken aan ondersteunende vooronderstellingen, beter leren focussen, leren prioriteren, keuzes maken, time-management, grenzen stellen, nee zeggen, leren delegeren.
Het fysieke segment heeft te maken met gezonde voeding, voldoende slaap, voldoende lichaamsbeweging, het inbouwen van down-time, en technieken als bewuste ademhaling, mindfullnes en yoga.
Het emotionele segment gaat bijvoorbeeld over tijd en aandacht voor echt contact, over tijd maken voor plezier, ongegeneerd lachen, genieten van muziek of dans. Maar het emotionele segment heeft ook te maken met minder oordelen, en milder zijn over jezelf.
Het spirituele segment, of, als dat te zweverig klinkt, bezieling, gaat over kiezen voor activiteiten die er echt toe doen, waar je plezier in hebt en waar je hart in ligt. Het gaat over het kennen van waarden en daarnaar handelen, je eigen keuzes maken.
Het kan geen toeval zijn dat binnen energiemanagent exact op deze 4 segmenten wordt gefocust, zie daarvoor zeker ook deze blog over energiemanagement
Nog meer informatie?
Lees dan zeker het boek De zeven eigenschappen van effectief leiderschap van Stephen R. Covey. En mocht je meer van beeld dan van tekst zijn, dan is deze YouTube link wellicht iets voor jou: