Kun je je nog herinneren hoe saai leren op de middelbare school kon zijn? Uren achtereen op je stoeltje in een te vol lokaal, dat stonk naar puberzweet, luisteren naar een leraar die ongeïnspireerd zijn toch al saaie lesje stond af te draaien -geen idee wat je later ooit nog met dat vak zou kunnen-, in de pauze een chocoladezoen, en dan met het zweet in de handen naar  een proefwerk?

Ik ben blij dat ik ook op de middelbare school al de tegengestelde ervaring had, van leraren die geïnspireerd konden vertellen, grapjes maakten, verbinding zochten, linken legden met het dagelijkse leven, af en toe even een extra pauze gunden, en ons uitdaagden om te experimenteren. En het waren díe leraren die maakten dat ik een beta pakket koos; niet omdat ik nou persé zo veel beter was in exacte vakken, maar omdat zij de kunst verstonden om mij te boeien en uit te dagen om te leren. (posthuum dus nog een woord van dank aan mijnheer Extra en mijnheer Engelhard).

Breinleren

Wat mijnheer Extra en mijnheer Engelhard in de jaren 80 niet wisten maar wel toepasten waren de principes van breinleren. Inmiddels is er veel onderzoek gedaan naar manieren om je hersenen in de leerstand te krijgen. Binnen Barcavela maken we dankbaar gebruik van deze inzichten. Ik zal er een paar noemen:

Veiligheid

Onze hersenen  bestaan uit  3 delen:  de neocortex, het denkende brein, het limbische brein, ook wel het emotionele brein/zoogdieren brein genoemd en het reptielenbrein, het oudste  deel van onze. We nemen kennis op met onze neocortex, maar dat kan alleen als het reptielenbrein een beetje meewerkt.  Het reptielenbrein  gaat voor veiligheid en houdt niet van verandering; het kan aardig in de weerstand gaan op het moment dat leren wordt geassocieerd met (grote) veranderingen en bedreigingen. En als het reptielenbrein in de weerstand komt winnen de gewoontes het van de voornemens,  en belemmeren negatieve emoties het op een effectieve manier opnemen en verwerken van nieuwe informatie.  Als het reptielenbrein echt gealarmeerd raakt gaat het brein in de overlevingsmodus: vechten, vluchten of bevriezen. Hogere cognitieve functies -nodig om te leren- worden dan uitgeschakeld. Langdurige stress of angst kan zelfs leiden tot blijvende schade aan het geheugencentrum.

Dat betekent dat we in onze trainingen altijd oog hebben voor een veilige leeromgeving, een plek waar je rustig aan kunt oefenen met zaken die wel buiten de comfortzone liggen, maar niet meteen té ver. PS in een volgende blog nog meer info over veiligheid in relatie tot leren. spoiler:

Humor en plezier

Waar  negatieve emoties kunnen zorgen voor weerstand kunnen positieve emoties zoals vreugde, trots, tevredenheid, opwinding en enthousiasme er net voor zorgen  dat wat je leert beter beklijft. Zaken die worden gekoppeld  aan emoties onthoud je beter. Dat komt, naast een aantal sociale aspecten, vooral door de neurotransmitter dopamine, die vrij komt als je iets leuk vindt, of als je verwacht dat je iets leuk gaat vinden. Door dopamine voel je je lekker en wil je meer, meer leren, meer kennen. Dopamine werkt als een beloningssysteem op leren.

Wij zorgen in onze trainingen dan ook voor een lichte sfeer en zetten graag een beetje humor in, we geven graag complimenten, doen af en toe onverwachtse dingen doen, bouwen spelelementen in, en belonen vragen en nieuwsgierigheid. Overigens kan een klein beetje adrenaline ook geen kwaad; dus een beetje uitdaging bieden we graag (maar niet te veel, om het reptielenbrein wel rustig te houden).

Verbindingen

‘When they wire together, thy fire together*’. Leren gaat eigenlijk om het maken van nieuwe routes in je brein. Door slimme combinaties te maken kun je de paadjes combineren, en van een paar geitenpaadjes een neurale snelweg maken. Die combinaties kunnen liggen in het verbinden van verschillende zintuigen kijken, luisteren, lezen, handelen, en door het verbinden van het geleerde aan alledaagse zaken. Al bestaande paadjes zijn makkelijker om te vormen tot een snelweg, dus door aan te sluiten bij bestaande kennis kun je nieuwe stof  makkelijker laten beklijven.* In goed Nederlands is dat  geheugensteuntje: `neuronen die samen vuren worden goed buren`

In onze trainingen gebruiken we dit principe door informatie op verschillende manieren aan te bieden ( met presentaties, handouts, filmpjes, oefeningen en testen), en door informatie te koppelen aan  de werksituatie en aan al bestaande kennis .

Fysieke zorg

Mens sana in corpore sano; ken je hem nog: goed voor je lijf zorgen om te zorgen voor een gezonde geest. Je brein vaart wel bij voldoende slaap, voldoende beweging, voldoende water,  voldoende zuurstof, een stabiele suikerspiegel. Allemaal heel logisch, maar hoe makkelijk vergeet je tijdens een reguliere werkdag niet om te drinken, te bewegen of te pauzeren.

Daarom zorgen we ervoor dat we in onze trainingen wel de voorwaarden voor de gezonde geest en het gezonde lichaam scheppen. We trainen op locaties waar gezonde voeding wordt geserveerd en waar ook de mogelijkheid is om te bewegen en tussen de sessies door naar buiten te gaan.  Hoe lastig we het soms ook vinden (omdat we vanuit ons enthousiasme vaak gewoon dóór willen gaan) we bouwen voldoende pauzes in.  We volgen regelmatig ook zelf trainingen, en worden daar elke keer weer met onze neus op de feiten gedrukt: stilzitten in een warme omgeving, luisteren, denken en kennis vergaren vreet energie, en die pauzes zijn dus echt broodnodig.

Oefenen en borgen

Weten hoe iets in theorie moet betekent nog niet dat je het in de praktijk ook daadwerkelijk kunt en zult toepassen. Allen onze vriend Chris leerde op hoog niveau skiën en skaten door een boek te lezen, alle andere stervelingen moeten oefenen en met vallen en opstaan leren. We moeten instructie krijgen om het te weten, feedback en oefening om het te kunnen, en hebben vaak ook nog wel wat coaching nodig om het in de dagelijkse praktijk te kunnen gaan doen.

Als we individueel trainen betekent dit dat er veel geoefend kan worden en dat er aandacht is voor  de transfer naar de praktijk. (Van Anneke Durlinger leerde ik een prachtige methode voor transfer) . Als we teams trainen kunnen  we samen werken aan de voorwaarden om dat wat geleerd is praktijk te gaan brengen en te blijven oefenen zonder afgestraft worden.

Sommige mensen hebben een hekel aan oefenen in trainingen, omdat dat toch ‘niet echt’ is. Hun vertel ik dan altijd maar dat chirurgen en piloten heel veel uren moeten oefenen in onechte situaties, en dat zonder simulatievluchten of simulatieoperaties ons leven een stuk onveiliger zou zijn.

Meer lezen

Theo Compernolle, Zo haal je meer uit je brein

Ria van Dinteren, Breinopeners

In deze blog gaan we in op de 10 geboden die wij hanteren bij training

Geïnteresseerd in een training

Neem gerust contact op met ons voor een vrijblijvend gesprek.