Als wij met teams aan de slag gaan is een van de vaste  onderdelen altijd het aangaan van constructieve conflicten. Het is dan interessant om te zien hoe mensen reageren op het woord ‘conflict’. Sommigen vinden conflicten eng, en willen ze zo veel mogelijk vermijden; sommigen weten dat ze altijd zullen optreden als er mensen samenwerken, maar zouden ze het liefst vermijden of anders wegpoetsen. Maar sommige mensen staan ook helemaal open voor conflicten: zonder wrijving geen glans. Wij gaan er van uit dat als je samen resultaten wil bereiken,  je conflicten MOET hebben, maar dan wel op een constructieve manier.

Conflictmanagementstrategieën

Thomas Kilmann heeft een prachtig model ontwikkeld waarin het omgaan met conflicten op twee assen wordt uitgewerkt. De relatie-as en de doel-as. Het belang dat je toedeelt aan doel of aan relatie bepaalt de manier waarop je in het conflict staat.

Belang doel hoog, belang relatie laag

Als je vooral geïnteresseerd bent in het realiseren van je doel, en de relatie met de ander (op dit moment) niet zo relevant vindt is de assertieve, doordrukkende stijl vaak van toepassing: de haai. Deze stijl kenmerkt zich door een win/verlies oplossing, waarbij winnen belangrijk is. De stijl wordt ook wel de haai genoemd, en kent als quote: “my way or the highway”. Deze manier van conflictmanagement levert snelle oplossingen, en kan ideaal zijn bij crisissituaties: als de brand uitslaat of als de patiënt dreigt te sterven is het vaak een effectieve stijl. Zonder investeren in de relatie is het echter geen duurzame stijl; ook de brandweer en het medisch team hebben belang bij communicatie en investeren in briefings en debriefings.

Belang doel laag, belang relatie laag

Als het behalen van een doel geen halszaak is, en je ook geen duurzame relatie met mensen hoeft op te bouwen kan het heel zinvol zijn om conflicten NIET aan te gaan. Deze vermijdende schildpad-strategie is een prima strategie als er geen meerwaarde ligt  in het aangaan van het conflict, en is ideaal bij niet–relevante situaties: Als op mijn vrije zaterdag een onbekende voordringt bij de bakker kan ik er zomaar voor kiezen om hier niets mee te doen; ik hoef niet persé snel thuis te zijn, en ik hoef geen duurzame relatie met deze onbekende op te bouwen. Heerlijk om het gewoon van me af te laten glijden en er geen energie aan te besteden.

Belang doel laag, belang relatie hoog

Als het investeren in de relatie belangrijker is dan het behalen van het doel kan het heel zinvol zijn om toe te geven. Dit zijn momenten om te storten op de emotionele bankrekening. Als mijn partner naar Frankrijk wil, en ik Frankrijk prima vind, maar Italië ook, en Griekenland ook, zolang het maar met hem is, zet ik deze strategie graag in. Deze teddybeer-strategie is namelijk een heel coöperatieve strategie, en kan enorm zinvol zijn, op momenten dat je zelf geen inhoudelijke doelen hebt,  en het belangrijker is om een relatie op te bouwen voor wanneer de doelen er wel toe doen. Het is een zinvolle strategie, maar het is niet handig om deze strategie altijd toe te passen: je wordt waarschijnlijk wel heel aardig gevonden, maar realiseert je eigen doelen niet.

Belang doel hoog, belang relatie hoog

Als je duurzaam samen wil werken is het zinvol om te investeren in de relatie én samen het doel en de waarden achter het doel verder uit te spitten. Twee weten meer dan een. Deze explorerende uil-strategie zet in op zowel de relaties als op de doelen, en streeft naar een balans vinden tussen eigen belangen en die van anderen. Het is wel een strategie die veel tijd en energie van beide partijen vraagt. Een topteam MOET exploreren om alle zienswijzen boven tafel te krijgen, drijvers, waarden, belangen, om zo samen het beste resultaat te halen. Niet iedereen zal krijgen wat hij wilde, maar doordat je samen gezocht hebt naar de beste oplossing krijg je wel een oplossing met draagvlak.

Compromis

Het zoeken naar een compromis is de hyena-strategie: iedereen doet een beetje water bij de wijn, iedereen krijgt een beetje zijn zin, maar niemand wordt echt gelukkig.  Niemand haalt zijn doel, en de relatie wordt er niet echt beter van. De tegenpartij kan enkele van zijn punten realiseren als daar maar tegenover staat dat hij zelf ook op een aantal punten zijn zin krijgt. Het wordt een uitruil, waarbij iedereen blijft kijken naar meer winst voor zichzelf. Het compromis levert over het algemeen geen duurzame samenwerking en geen topresultaten op.

Stijlflexibiliteit

Er is niet een ‘beste stijl’. Elke stijl is in sommige situaties het meest effectief. Wel blijkt dat bijna iedereen een voorkeursstijl heeft: de stijl die het meest gebruikt wordt (ook als dat niet de meest effectieve stijl in de gegeven situatie is). En net zo goed als jij een voorkeursstijl hebt, heeft jouw gesprekspartner die ook. Als je stijlen flexibel kan inzetten, kun je inspelen op wat het meest effectief is, en kun je constructief omgaan met  de situatie en met je gesprekspartner.

En nu?

Wil je weten hoe je met jouw team zinvolle en constructieve conflicten kunt hebben, en leren hoe je verschillen benut om samen beter te worden? Bel gerust, we denken graag met je mee